Tâm sen là tim của hạt sen còn gọi là
Liên tử tâm. Tên khoa học Embryo Nelumbinis. Tên vị thuốc là Liên tâm. Bộ phận
dùng làm thuốc là Tâm của hạt sen. Tâm sen nằm trong các hạt sen cũng được
sử dụng trong y học truyền thống châu Á như là một loại thuốc có tác dụng an
thần và thanh nhiệt.
Thành phần hóa học: Tâm sen có chứa
Alcaloid, flavonoid, acid amin.
Các kết quả nghiên cứu khoa học cho thấy
tim sen (mầm) nằm giữa hạt sen có vị đắng tính hàn, tác dụng thanh tâm khử
phiền, chỉ huyết sáp tinh. Dùng làm thuốc được ghi trong sách “Thực tính bản
thảo” (đời cuối nhà Đường).
Trên súc vật thực nghiệm, Liên tâm có
tác dụng giãn mạch ngoại vi, hạ áp. Trên lâm sàng, dùng trị chứng sốt cao mê
man, chảy máu cam, phối hợp với Sinh địa, Mao căn, Tê giác để lương huyết chỉ
huyết, dùng trị chứng thận hư hoạt tinh, di tinh phối hợp với Tang phiêu tiêu,
Sa uyển tử, Kim anh tử. Liều thường dùng: 1,5 – 3g sắc uống.
Tính vị quy kinh theo đông y tâm
sen có vị đắng, tính hàn, vào kinh tâm. Công năng thanh tâm hỏa, trấn kinh, an
thần, gây ngủ, bình can hạ áp. Chủ trị của liên tâm là tác dụng thanh nhiệt,
dùng đối với bệnh ôn nhiệt tà nhiệt, khi tâm phiền bất an, mất ngủ, cao huyết
áp. Liều dùng, cách dùng dược liệu: Ngày dùng 4 – 10g dạng thuốc sắc.
Đông y dùng tâm sen chữa sốt và khát
nước, di mộng tinh, tim đập nhanh, tăng huyết áp, hồi hộp, hoảng hốt, mất ngủ,
mỗi ngày dùng 1 – 3g.
Tuy vậy trong tim sen lại có chứa độc
tính vì vậy muốn sử dụng làm thuốc trước tiên phải khử độc có trong nó rồi mới
dùng vào thang thuốc, có nghĩa là người ta phải sao tâm sen, nếu không sao sẽ
không khử được độc tố có trong tim sen.
Do đó khi tim sen phối hợp với lạc tiên
thì kết quả lại tăng cao nhưng chỉ nên dùng với người lớn không nên sử dụng cho
trẻ. Bởi vì tim sen có độc tính, mặt khác ngay cả người lớn khi dùng tâm sen có
vị đắng, tính lạnh nên những người thực nhiệt uống vào thì hạ hỏa, trong người
sảng khoái, ngủ được.
Ngược lại, trường hợp người hư nhiệt
uống vào cũng ngủ được nhưng về lâu dài sẽ bị mệt mỏi, mất trí nhớ, tim đập
thất thường. Nếu sử dụng tâm sen lâu dài có thể ảnh hưởng đến chức năng sinh lý
là làm giảm ham muốn tình dục. Do hàm lượng alkaloid cao nên tâm sen cho tác
động dược lực mạnh và ảnh hưởng trên tim, do đó cần chú ý liều dùng và không
nên dùng lâu dài.
Những người bị âm hư (không nên dùng)
uống vào cũng ngủ được, nhưng ít lâu sau sẽ bị mệt mỏi, mất trí nhớ, tim đập
thất thường, tắc tĩnh động mạch. Nam thì bất lực sinh lý (Dysfonction
Érectille), nữ thì kinh nguyệt xáo trộn. Ngoài ra tim sen nếu không sao
đúng sẽ có độc tố. Độc tố này làm hủy hoại tế bào óc, thận và tim.
Còn việc dùng tim sen sao vàng nghĩa là
sao để không còn màu xanh và không cháy đen (sao tồn tính) hoặc không sao thì
như người ta dùng dao 2 lưỡi (bởi không sao sẽ không khử độc tố trong có trong
tim sen).
Y học cổ truyền cũng như dân gian có
những món ăn bài thuốc chữa mất ngủ rất đơn giản, không độc, dễ làm như ăn canh
bí đỏ khoai lang, chè hạt sen long nhãn, lá vông nem hoặc lá dâu tằm non xào
với trứng, nước sắc dây nhãn lồng, mắc cỡ cũng giúp giảm các chứng mất ngủ, tim
hồi hộp, suy nhược thần kinh, lo âu, căng thẳng do lao tâm lao lực làm việc quá
sức, suy nhược cơ thể.
Bài thuốc:
Thanh tâm trừ phiền, chỉ huyết sáp
tinh, dùng để an thần, trị sốt cao mê sảng, hồi hộp tim đập
nhanh, huyết áp cao gồm tâm sen, cúc hoa, hoa hòe, hạt muồng, mỗi thứ đều
có lượng bằng nhau cho vào trộn đều, mỗi lần lấy 1,5 – 3g cho vào hãm trà uống
trong ngày.
Trị huyết áp cao, hay mờ mắt, đầu ong
ong khó chịu: Tâm sen 4g, hòe hoa 10g, cúc hoa 8g. Ba vị sao vàng, pha như pha
trà uống hàng ngày.
0 nhận xét